Το σώμα μας μιλάει... ψυχοσωματικά μηνύματα που αγνοούμε

 Κάποιες φορές το σώμα ψιθυρίζει…

Άλλες φορές φωνάζει…
Κι εμείς, με καλή πρόθεση, προσπαθούμε να το κάνουμε να σωπάσει με έναν καφέ, ένα παυσίπονο, ένα «είμαι καλά».

Όμως το σώμα δεν ξεχνά ποτέ.
Είναι ο πιο ειλικρινής αφηγητής μας. Μιλάει όταν το μυαλό σωπαίνει.
Κάθε πόνος, κάθε κόμπος, κάθε εξάντληση είναι ένα μήνυμα που λέει…
«Κάτι μέσα μου χρειάζεται φροντίδα».

Το σώμα και η ψυχή δεν χωρίζονται

Η ψυχοσωματική επιστήμη και η νευροβιοψυχολογία μάς δείχνουν πως σώμα και ψυχή είναι ένα και το αυτό.
Όταν το συναίσθημα δεν βρίσκει λέξεις, το σώμα βρίσκει τρόπο να το εκφράσει.

Το χρόνιο στρες, ο φόβος ή η πίεση ενεργοποιούν συνεχώς τον άξονα του στρες, αυξάνοντας κορτιζόλη και φλεγμονή. Ο εγκέφαλος ζει σε κατάσταση επιβίωσης και το σώμα αρχίζει να κουβαλά το βάρος.

Τι προσπαθεί να μας πει το σώμα

Ψυχική κατάσταση	Συχνή σωματική έκφραση	Πιθανό μήνυμα
Καταπίεση θυμού	Αυχένας, γνάθος, κεφάλι	«Κρατάω πράγματα μέσα μου»
Άγχος ή φόβος	Στομάχι, καρδιά, αναπνοή	«Δεν νιώθω ασφαλής»
Θλίψη ή απώλεια	Κόπωση, βαρύτητα	«Χρειάζομαι χώρο να πενθήσω»
Ενοχή ή αυτοκριτική	Εξανθήματα, αϋπνία	«Δεν μου επιτρέπω ανάπαυση»
Μακροχρόνιο στρες	Ορμονικές διαταραχές	«Ζω σε διαρκή συναγερμό»

Το σώμα δεν επινοεί… αντιδρά. Όταν δεν μπορεί να μιλήσει η ψυχή, το κάνει εκείνο!

Το τραύμα που κουβαλά το σώμα

Ο Gabor Maté, στο When the Body Says No, λέει ότι το σώμα λέει όχι όταν εμείς δεν τολμάμε.
Όταν καταπιέζουμε τον θυμό, τον φόβο ή την ανάγκη για όρια, το σώμα αναλαμβάνει να εκφράσει αυτή τη σύγκρουση μέσα από συμπτώματα.

Το τραύμα, λέει, δεν είναι αυτό που μας συνέβη, αλλά αυτό που συνέβη μέσα μας όταν δεν είχαμε τη στήριξη να το αντέξουμε.
Κι εκεί, το σώμα κρατάει την ιστορία… σιωπηλά… μέχρι να είμαστε έτοιμοι να την ακούσουμε.

 Η τίγρη που δεν έτρεξε ποτέ

Ο Peter Levine, στο Waking the Tiger, περιγράφει πώς τα ζώα, όταν βιώσουν απειλή, αποφορτίζουν το σώμα τους με κίνηση, με τρόμο, με ζωή.
Ο άνθρωπος όμως συχνά παγώνει. Κρατά μέσα του αυτή την ατελή αντίδραση φυγής ή πάλης.

Το σώμα μένει σε εκκρεμότητα… σαν μια τίγρη μέσα μας που δεν έτρεξε ποτέ να σωθεί.
Κι έτσι, το τραύμα δεν τελειώνει, απλώς εγκαθίσταται στο σώμα μας μέχρι να του επιτρέψουμε να κινηθεί ξανά, να ολοκληρώσει αυτό που τότε δεν μπόρεσε.

Η θεραπεία του τραύματος δεν είναι μόνο λόγια. Είναι επανασύνδεση με το σώμα μέσα από αναπνοή, κίνηση, αγγίγματα, και κυρίως αίσθηση ασφάλειας στο παρόν.

 Ο δρόμος ο λιγότερο ταξιδεμένος

Ο M. Scott Peck, στο The Road Less Traveled, γράφει πως η αληθινή ψυχολογική ωριμότητα περνά από την επίγνωση και την αποδοχή του πόνου.
Δεν υπάρχει εξέλιξη χωρίς δυσκολία, ούτε αγάπη χωρίς αλήθεια.

Το σώμα, με τον τρόπο του, μας δείχνει αυτόν τον δρόμο… τον δρόμο που φοβόμαστε, αλλά μέσα του κρύβεται η ελευθερία.
Όταν σταματάμε να πολεμάμε τα συμπτώματα και αρχίζουμε να τα ακούμε, τότε γινόμαστε συνοδοιπόροι με το σώμα μας… όχι εχθροί του.

Από τη σιωπή στην ακρόαση

Η θεραπεία ξεκινά από μια απλή ερώτηση…
Τι προσπαθεί να μου πει το σώμα μου;

Και συνεχίζεται με μικρές κινήσεις αγάπης:
Μια βαθιά αναπνοή πριν αντιδράσω,
Μια κίνηση που απελευθερώνει την ένταση,
Μια αγκαλιά που επιτρέπει στην τίγρη να ηρεμήσει,
Μια στιγμή σιωπής χωρίς να χρειάζεται να γίνω κάτι άλλο.

Το σώμα δεν μας προδίδει, μας προστατεύει με τον μόνο τρόπο που ξέρει…
Κι όσο περισσότερο το ακούμε, τόσο πιο ολοκληρωμένοι γινόμαστε!

---

Βιβλιογραφία

• Maté, G. (2003). When the Body Says No: The Cost of Hidden Stress. Knopf Canada.

• Levine, P. A. (1997). Waking the Tiger: Healing Trauma. North Atlantic Books.

• Peck, M. S. (1978). The Road Less Traveled. Simon & Schuster.

• van der Kolk, B. A. (2014). The Body Keeps the Score. Penguin.

• Porges, S. W. (2011). The Polyvagal Theory. Norton.

• Sapolsky, R. M. (2004). Why Zebras Don’t Get Ulcers. Holt Paperbacks.

• Damasio, A. R. (1999). The Feeling of What Happens. Harcourt Brace.

• Taylor, S. E. (2011). Social Support and Health. Current Directions in Psychological Science.