Η Δύναμη του «Αρκετά» και η Δύναμη του «Ακόμη»

Μαθαίνοντας να βλέπουμε τον εαυτό και τα παιδιά μας με καλοσύνη

Υπάρχουν δύο μικρές λέξεις που μπορούν να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο που σχετιζόμαστε με τον εαυτό μας και με όσους αγαπάμε…
Το Αρκετά και το Ακόμη.

 Η Δύναμη του «Αρκετά»

Το “αρκετά” είναι η γλώσσα της αποδοχής. Είναι η στιγμή που σταματάμε να κυνηγάμε το ανέφικτο και αρχίζουμε να βλέπουμε τι ήδη υπάρχει. 

Στο Circle of Security, μιλάμε για τον αρκετά καλό γονιό· όχι τον τέλειο, αλλά τον συναισθηματικά παρόντα. Αυτόν που μαθαίνει να βλέπει, να συνδέεται, να επανορθώνει.Ο γονιός που καταλαβαίνει πως τα λάθη δεν καταστρέφουν τη σχέση, αλλά μπορούν να γίνουν ευκαιρίες επανασύνδεσης. Η φιλοσοφία του COS δεν ζητά τελειότητα… ζητά παρουσία. Γιατί το παιδί δεν χρειάζεται “τέλειους” γονείς, χρειάζεται γονείς αρκετά διαθέσιμους και αυθεντικούς.

Κάτι παρόμοιο περιέγραψε και ο Thomas Gordon στο έργο του Ο Αποτελεσματικός Γονέας (Parent Effectiveness Training, 1970). Εκεί, ο “αποτελεσματικός” γονιός δεν είναι αυτός που έχει πάντα δίκιο, αλλά αυτός που ακούει ενεργά, εκφράζει συναισθήματα με σεβασμό και χτίζει σχέση μέσα από εμπιστοσύνη και ενσυναίσθηση.

Ο Gordon και το COS συναντιούνται στην ίδια αρχή: Η σχέση μεγαλώνει όταν ο ενήλικας μπορεί να πει στον εαυτό του “είμαι αρκετά καλός για να συνεχίσω να μαθαίνω”.

Η Δύναμη του «Ακόμη»

Το “ακόμη” είναι η λέξη της ελπίδας και της εξέλιξης. Δεν σημαίνει “δεν είμαι ικανός”, σημαίνει “είμαι σε πορεία”. Η Carol Dweck, μέσα από τη θεωρία του growth mindset, μας δείχνει ότι η φράση “δεν το έχω καταφέρει ακόμη” καλλιεργεί ανθεκτικότητα, επιμονή και μια εσωτερική αίσθηση δύναμης. Το “ακόμη” μας κρατά σε κίνηση, χωρίς να μας γεμίζει ενοχή. Στο Circle of Security, το “ακόμη” είναι θεραπευτικό. Ο γονιός δεν χρειάζεται να νιώθει ενοχή για ό,τι δεν έκανε σωστά· χρειάζεται να θυμάται πως ακόμη μπορεί να μάθει. Όπως λένε και οι δημιουργοί του προγράμματος: “It’s never too late to repair”. Ποτέ δεν είναι αργά να επανασυνδεθούμε με το παιδί, με τον εαυτό μας, με τη σχέση.

Όταν η αποδοχή συναντά την εξέλιξη

Από νευροβιολογική σκοπιά, το “αρκετά” ενεργοποιεί το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, προσφέροντας αίσθηση ασφάλειας και γείωσης. Το “ακόμη” ενεργοποιεί το σύστημα ανταμοιβής και τη ντοπαμίνη, ενισχύοντας το κίνητρο και τη μάθηση. Το “αρκετά” μάς γειώνει, το “ακόμη” μάς κινεί. Και ανάμεσά τους γεννιέται μια ισορροπία που θυμίζει αγάπη: αποδοχή και προοπτική μαζί.

Από την τελειότητα στη σύνδεση

Ο Winnicott, ο Gordon, η Dweck και οι δημιουργοί του COS μας θυμίζουν κάτι κοινό: Η ασφάλεια δεν χτίζεται στην τελειότητα, αλλά στη σχέση. Το παιδί δεν χρειάζεται έναν γονιό που δεν κάνει λάθη,αλλά έναν γονιό που βλέπει, ακούει και επιστρέφει.Όπως και εμείς οι ενήλικες δεν χρειάζεται να είμαστε τέλειοι για να αξίζουμε αγάπη.Αρκεί να είμαστε αρκετά παρόντες… και ακόμη πρόθυμοι να μάθουμε.

 Οπότε... Το “αρκετά” είναι το χάδι. Το “ακόμη” είναι το βήμα.Το πρώτο μας βοηθά να αναπνεύσουμε,το δεύτερο να προχωρήσουμε.

Και όταν τα δύο συναντιούνται, γεννιέται μια γονεϊκότητα που βασίζεται όχι στον έλεγχο, αλλά στη σύνδεση.Μια αγάπη που δεν μετριέται σε τελειότητα, αλλά σε παρουσία.Είμαι αρκετός όπως είμαι… και μπορώ ακόμη να γίνω λίγο πιο αληθινός, λίγο πιο ήρεμος, λίγο πιο παρών.Αυτός είναι ο δρόμος του “αρκετά” και του “ακόμη”.

Βιβλιογραφία

• Gordon, T. (1970). Parent Effectiveness Training (P.E.T.): The Proven Program for Raising Responsible Children. Crown Publishers.

• Powell, B., Cooper, G., Hoffman, K., & Marvin, B. (2013). The Circle of Security Intervention: Enhancing Attachment in Early Parent-Child Relationships. Guilford Press.

• Winnicott, D. W. (1965). The Maturational Processes and the Facilitating Environment. International Universities Press.

• Dweck, C. (2006). Mindset: The New Psychology of Success. Random House.

• Neff, K. D. (2011). Self-Compassion: The Proven Power of Being Kind to Yourself. HarperCollins.

• Schore, A. N. (2012). The Science of the Art of Psychotherapy. Norton.

• Siegel, D. J. (2012). The Developing Mind. Guilford Press.

• Porges, S. W. (2011). The Polyvagal Theory. Norton.