Η φωνή μέσα μας που χρειάζεται ηρεμία

 

Αυτοσυμπόνια

Σήμερα είναι 1.10.2025 και δεν είναι τυχαίο που θα ήθελα να μιλήσουμε για την αυτοσυμπόνια. Κάθε νέος μήνας μάς δίνει την αίσθηση ενός μικρού ξεκινήματος· μιας ευκαιρίας να αφήσουμε πίσω ό,τι μας βαραίνει και να δώσουμε χώρο σε κάτι πιο ήσυχο, πιο τρυφερό μέσα μας. Και τι καλύτερο από το να ξεκινήσουμε καλλιεργώντας καλοσύνη προς τον ίδιο μας τον εαυτό;

Πόσες φορές έχεις πιάσει τον εαυτό σου να γίνεται ο πιο αυστηρός κριτής σου;
Μια φωνή που σου υπενθυμίζει λάθη, αδυναμίες, «πρέπει» και «δεν είσαι αρκετός». Αυτή η φωνή, αν και γεννιέται από την ανάγκη για αυτοπροστασία, συχνά γίνεται πηγή άγχους, ενοχής και αυτοϋποτίμησης.

Η ψυχολογία την ονομάζει εσωτερικό κριτή. Η νευροβιολογία δείχνει πως όταν η αυτοκριτική κυριαρχεί, ενεργοποιείται η αμυγδαλή, το κέντρο συναγερμού του εγκεφάλου. Αυξάνονται οι ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη, και το σώμα μας μπαίνει σε συνεχή ετοιμότητα, σαν να απειλείται. Ο προμετωπιαίος φλοιός ,το μέρος του εγκεφάλου που βοηθά να σκεφτόμαστε ψύχραιμα και να ρυθμίζουμε τα συναισθήματα, χάνει την ισορροπία του. Έτσι, η εσωτερική φωνή γίνεται δυνατή, θορυβώδης και εξουθενωτική.

Εδώ μπαίνει η αυτοσυμπόνια. Δεν είναι αδυναμία ούτε εφησυχασμός. Είναι η συνειδητή επιλογή να μιλάμε στον εαυτό μας όπως θα μιλούσαμε σε έναν αγαπημένο φίλο που πονά. Σύμφωνα με τη Dr. Kristin Neff (2003), η αυτοσυμπόνια περιλαμβάνει τρία στοιχεία: καλοσύνη προς τον εαυτό, αναγνώριση της κοινής ανθρώπινης εμπειρίας και ενσυνειδητότητα. Όταν την καλλιεργούμε, ενεργοποιούνται νευρικά κυκλώματα που σχετίζονται με την ασφάλεια και τη σύνδεση (π.χ. παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, ορμόνες όπως η οξυτοκίνη).

Μελέτες στην ψυχιατρική δείχνουν ότι η αυτοσυμπόνια μειώνει τα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης, ενισχύει την ανθεκτικότητα και μας βοηθά να ανακάμπτουμε πιο γρήγορα από δυσκολίες (Gilbert, 2010). Στην πράξη, σημαίνει να λες στον εαυτό σου: «Καταλαβαίνω ότι πονάς τώρα. Είμαι εδώ για σένα. Δεν χρειάζεται να είσαι τέλειος.»

Η φωνή του εσωτερικού κριτή δεν θα σβήσει εντελώς ,αλλά μπορεί να χαμηλώσει. Να γίνει πιο ήσυχη, λιγότερο αδυσώπητη. Κι αυτό το κενό μπορεί να γεμίσει με τρυφερότητα, με κατανόηση, με την αλήθεια ότι αξίζεις αποδοχή όπως είσαι.

Ενδεικτική βιβλιογραφία:

• Neff, K. D. (2003). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity.

• Gilbert, P. (2010). Compassion Focused Therapy: Distinctive Features. Routledge.

• Singer, T., & Engert, V. (2019). It matters what you practice: Differential training effects on subjective experience, behavior, brain and body in the ReSource Project. Current Opinion in Psychology.