Ποσο ανθεκτικος μπορεί καποιος από εμας να θεωρει τον εαυτο του απεναντι στο τραυμα; Υπαρχουν φορες που απορουμε με έναν ανθρωπο που βιωσε κατι ασχημο και όμως «τα καταφερε μια χαρα». Εάν αναλογιστει κανεις τετοια παραδειγματα θα βρει πολλα μεσα στο μυαλο του. Ανθρωπους που γεννηθηκαν μεσα στη φτωχια και την ανεχια και εγιναν κατι σημαντικο ή αν μη τι άλλο καταφεραν να εχουν μια φυσιολογικη καθημερινοτητα. Γυναικες σε κακοποιητικο περιβαλλον που καταφεραν να φυγουν και να κανουν μια νεα αρχη ή ακομα και ολοκληρες κοινοτητες που βιωσαν καταστροφες και συμφορες αλλα ξανα βρηκαν το νοημα της ζωής. Αυτές λοιπον οι σκεψεις είναι το νοημα ενός ορου που μας κανει να βλεπουμε το ποτηρι μισογεματο. «Τιποτα δεν είναι μοιραιο», «ουδεις αναντικαταστατος», «όλα θα παρουν το δρομο τους και θα τατκοποιηθουν» είναι οι φρασεις που πλαισιωνουν την έννοια της ΨΥΧΙΚΗΣ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ.
Η ψυχη είναι κατι άυλο επομενως από μονη της είναι φτιαγμενη να είναι ανθεκτική. Τι μπορεί να παθει ο αιθερας; Τιποτα απολυτως εκτος αν ενσωματωθει και γινει υλη. Όταν εμεις οι ιδιοι της δινουμε υλικη υποσταση τοτε εμφανιζεται η ευαλωτοτητα της. Κι όμως… Λεει ο λαος « ο Θεος δεν σου στελνει τιποτα που να μην μπορεις να αντεξεις».
Μπορει στα αυτια μας να ηχει νεα αυτή η έννοια, παρολα αυτά από το 1982 κιολας ενας ψυχιατρος εν ονοματι Αντονυ (Antony et All,1982) ειχε εισαγει το νοημα της εννοιας αυτης μιλωντας για το ευαλωτο παιδι. Εκει περιεγραφε μια ατσαλινη κούκλα που δε σπάει ακόμα και αν πέσει από μεγάλο ύψος σε σκληρό έδαφος και τη παρομοίαζε με παιδί. Λίγο αργότερα ένας συγγραφέας μίλησε για την αντίσταση στη καταστροφή και την ανθρωπινή δύναμη οπού μπορεί να ξαναδημιουργεί τη ζωή και τις καταστάσεις εξ΄αρχης σαν ένα μυθικός φοίνικας. Ο άνθρωπος είναι γεννημένος για να εξελίσσεται και να προχώρα.
Ένα τραύμα λοιπόν έρχεται για να εξελίξει και να μετουσιώσει τη ψύχη μας σε κάτι ανώτερο. Μια νέα εμπειρία που εάν φάνουμε δυνατοί θα είμαστε καλύτεροι στο μέλλον. Δεν είναι τυχαίο μάλιστα ότι η έννοια «ανθεκτικότητα» είναι όρος της φυσικής οπού περιγράφει ένα χαρακτηριστικό που προσδιορίζει την αντίσταση ενός υλικού στο σοκ που δέχεται.
Οι παράγοντες όμως που μας καθιστούν ανθεκτικούς ή μη είναι αρκετοί. Τι είναι αυτό που κάνει έναν άνθρωπο να είναι πιο ανθεκτικός σε ψυχικά τραύματα; Και από την άλλη τι θεωρείται από το καθένα μας ψυχικό τραύμα; Ένα σωρό πράγματα θα μπορούσαν να αναφερθούν εδώ. Ποιος είσαι, από πού έρχεσαι, έχεις αδέλφια , σε ποια θέση είσαι ανάμεσα στα αδέλφια σου; Προνομιούχες σχέσεις, σχολική και κοινωνική ζωή κτλ… Ωστόσο υπάρχει μεγάλη πιθανότητα κάποιος να φανεί ανθεκτικός στη βία και τη κακοποίηση αλλά να καταρρέει σε έναν αιφνίδιο θάνατο και vice versa. Το πιο βασικό χαρακτηριστικό πάντως είναι ότι ο ανθεκτικός άνθρωπος δεν θυματοποιει τον εαυτό του. Ας αποφύγουμε αυτό το ρολό έτσι ώστε να κάνουμε ένα βήμα προς την ευτυχία.
Τέλος αξίζει να σημειωθεί, ότι η ψυχική ανθεκτικότητα δεν είναι μαθηματική έννοια. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να αλλάζει ανά τα χρονικά διαστήματα της ζωής μας και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες να έρχονται να την επηρεάζουν . Όμως είναι μια έννοια που χτίζεται και έχουμε την δυνατότητα να την εξοπλίσουμε όσο μεγαλώνουμε. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να μιλάμε για ψυχική ανθεκτικότητα πριν το τραύμα και είναι ανώφελο να προβλέπουμε εάν ένα άτομο τη διαθέτει η όχι.
Έναν νέο αισιόδοξο τόνο λοιπόν μας δίνει η έννοια ψυχική ανθεκτικότητα δίνοντας σε όλους τις πιθανότητες να μπορέσουν να ξεπεράσουν την κρίση ή το τραύμα.
